Հայտարարություն. Ադրբեջանի կողմից Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետության նկատմամբ անմարդկային հերթական ակտի` Բերձորի (Լաչինի) միջանցքի շրջափակման վերաբերյալ
Հայաստանի ՔՀԿ-ների հակակոռուպցիոն կոալիցիան՝ խստորեն դատապարտելով 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ին ավտորիտար կառավարմամբ Ադրբեջանի Հանրապետության (այսուհետ՝ նաև Ադրբեջան) կոռումպացված ղեկավարության հովանավորությամբ այսպես կոչված էկո ակտիվիստների կողմից Բերձորի (Լաչինի) միջանցքի փակման միջոցով Արցախի Հանրապետության (այսուհետ՝ նաև Արցախ, Լեռնային Ղարաբաղ) նկատմամբ սկսված շրջափակումը՝ ընդգծում է, որ այդ անմարդկային գործողությամբ.
- շարունակվում է Ադրբեջանի կողմից ավելի քան մեկ հարյուրամյակ ընթացող ցեղասպան քաղաքականությունը, որի նպատակն է Արցախի էթնիկ զտումն ու բնիկ ժողովրդի տեղահանությունը,
- խստորեն ոտնահարվում են.
- միջազգային փաստաթղթերով երաշխավորված մարդու իրավունքները,
- Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև 2020թ, նոյեմբերի 9-ին կնքված համաձայնագիրն ամբողջությամբ և մասնավորապես դրա 6-րդ կետը,
- իրավական ճանապարհով ձեռք բերված Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը:
Այդ շրջափակումը բնապահպանական քողի տակ հետապնդում է Ադրբեջանի բռնատիրական ղեկավարության կոռուպցիոն նկրտումների իրացումը՝ տիրանալու Արցախի տնտեսության կարևորագույն հարստություններին:
Այդ կապակցությամբ միջազգային հանրության ուշադրությունն ենք հրավիրում հետևյալ փաստերի վրա.
- Բերձորի միջանցքը հանդիսանում է Արցախը սնուցող միակ զարկերակը, որով անկախ հանրապետություն է տեղափոխվում սննդամթերք և դեղորայք, այն հանդիասանում է Արցախի բնակչության կյանքի միակ ճանապարհը, և փակելով այն, Ադրբեջանը ստեղծել է մարդասիրական աղետ 120,000 բնակչության, այդ թվում շուրջ 30,000 երեխաների համար.
- Միջազգային տարբեր հեղինակավոր կազմակերպությունների կողմից Ադրբեջանը տարիներ շարունակ դիտարկվել է որպես անազատ, բռնապետական տարրեր ունեցող պետություն՝ խոսքի ազատության, մարդու իրավունքների բազմաթիվ չարաշահումներով, որոնց թվում են նաև անձանց հետապնդումները այս երկրի տարածքից դուրս, իսկ դրանց թվում՝ նաև օտարերկրյա անձանց նկատմամբ հետապնդումները։
- Ոչ պակաս կարևոր է շեշտել Ալիևի կողմից սեփական երկրի նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքը. 21-րդ դարի սկզբից սկսած բազմաթիվ են այս պետության նախագահի ու նրա ընտանիքի անդամների, ինչպես նաև նրա հետ առնչվող պաշտոնյաների կողմից կոռուպցիոն սկանդալները, որոնց մասին լրագրողական մի շարք հետաքննություններ են հրապակվել միջազգային հարթակներում, ինչպիսիք են OCCPR-ը։
- Մամուլում հայտնված նյութերում բազմաթիվ են նաև մանրամասներ Ալիևի կողմից օտարերկրյա պետությունների և միջազգային կառույցների պաշտոնյաներին կաշառելու փորձերի վերաբերյալ:
- Այդ կոռուպցիոն սկանդալներում հստակ ուրվագծվում են նաև այս երկրի նախագահի կողմից բնապահպանական խնդիրների նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքը. նրա անմիջական մասնակցությունը հանքարդյունաբերությանը, այդ թվում նաև Արցախի տարածքում գտնվող վիճարկվող հանքերի վերաբերյալ ուշագրավ մանրամասները, որոնց հետքերը տանում են դեպի Մեծ Բրիտանիա։
Այս փաստերի ֆոնին ցանկանում ենք ընդգծել, որ միջազգային կազամակերպություններն ու պետությունները անգործություն են ցուցաբերում՝ աչք գոցելով Արցախի հիմնախնդրի և 21-րդ դարում տեղի ունեցող աղաղակող անարդարության վրա՝ բավարարվելով որոշ դեպքերում միայն առանձին խմբերի կողմից դեկլարատիվ բնույթի սրտաճմլիկ, ագրեսորի և իրական տուժող կողմի միջև հավասարության նշան դնող հայտարարություններով՝ առանց գործուն ներգործության փորձերի:
Հաշվի առնելով սույն փաստերը պահանջում ենք՝
- Հայաստանի Հանրապետության իշխանություներից՝
- ակտիվ դիվանագիտական աշխատանքներ տանել ինչպես առանձին եվրոպական, այնպես էլ՝ ՄԱԿ-ի անդամ կարևոր միջազգային դերակատարություն ունեցող պետությունների հետ՝ նրանց ուշադրությունը հրավիրելով Արցախյան հիմնահարցի վրա և պահանջելով անհապաղ պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի նկատմամբ,
- անհապաղ հարց բարձրացնել ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդում՝ պահանջելով խիստ պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի նկատմամբ՝ նախևառաջ, Բերձորի (Լաչինի) միջանցքը բացելու և Արցախում աճող հումանիտար և հակամարդկային աղետը կանխելու նպատակով,
- ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդում քննարկել նաև բոլոր հայ ռազմագերիների ազատ արձակման, Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքից Ադրբեջանի օկուպացիոն զորքերի անհապաղ դուրսբերման հարցերը,
- Ռուսաստանի Դաշնությունից պահանջել անհապաղ, ամբողջապես և անվերապահորեն կատարել Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև 2020թ, նոյեմբերի 9-ին կնքված համաձայնագրի 6-րդ կետով ստանձնած իր պարտավորությունը` զուգահեռ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդում հարց բարձրացնելով Արցախում միջազգային մանդատի ներքո խաղաղապահների տեղակայման հնարավորության վերաբերյալ,
- Միջազգային բոլոր պատկան մարմիններում հարց բարձրացնել Արցախի՝ Ադրբեջանի կազմում լինելու անհնարինության և «անջատում հանուն փրկության» միջազգային նորմի իրականացման ուղղությամբ՝ պահանջելով Արցախի անկախության ճանաչում,
- շտապ հայտարարել արտակարգ դրություն երկրում, բանակը բերել ռազմական դրության պատրաստվածության, ապահովել արտակարգ իրավիճակների համար սահմանված կանոնակարգերի, պաշարների համալրումը։
- շտապ դադարեցնել մինչ այժմ Ադրբեջանի նկատմամբ ստանձնած պարտավորությունների կատարումը, այդ թվում Ադրբեջանից Նախիջևան օդային ճանապարհի տրամադրումն ու այլ կոմունիկացիոն համակարգերի ապահովումը:
- Մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող բոլոր միջազգային կառույցներից՝ անհապաղ անդրադառնալ Ադրբեջանի կողմից մարդու միջազգային իրավունքների ու մարդասիրական իրավունքի դաշնագրերի խախտումների փաստերին և գործուն միջոցներ ձեռնարկել Արցախի 120 հազարանոց բնակչության էթնիկ զտման գործողություններով հայ ազգի հերթական ցեղասպանության ակտի կանխարգելման ու դրա վտանգի ի սպառ վերացման ուղղությամբ,
- Միջազգային հակակոռուպցիոն կառույցներից՝ կոչ անել ՄԱԿ-ի անդամ և հատկապես՝ Եվրոպայի պետություններին, համապատասխան պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի բռնատիրական ռեժիմի նկատմամբ՝ այն հաշվով, որ դադարեցվի նրա կողմից արդեն մոտ 20 օր տևող Բերձորի (Լաչինի) միջանցքի փակումն ու այդ ճանապարհով Արցախի բազմահազար բնակչության մեկուսացումը աշխարհից:
Հայաստանի ՔՀԿ-ների հակակոռուպցիոն կոալիցիայի կառավարման խորհուրդ
29 .12.2022թ.
Ծանոթություն. Հայաստանի ՔՀԿ-ների հակակոռուպցիոն կոալիցիան մասնագիտական քաղաքացիական հասարակության կառույց է, որը հիմնադրվել է 2014 թ. նոյեմբերի 28-ին Երևանում: Կոալիցիային ներկայումս անդամակցում են ավելի քան 50 քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններ, Կոալիցիայի ղեկավարումը իրականացնում է Կառավարման խորհուրդը, իսկ քարտուղարության գործառույթները իրականացնում է Իրավաբանների հայկական ասոցիացիան: